Ngành Xã hội học và Tâm lý học có gì khác nhau? Cập Nhật Mới Nhất 2024

Ngành Xã hội học và Tâm lý học có gì khác nhau? Chắc chắn rằng, có khá nhiều các bạn sinh viên hiện tại đang có các hiểu lầm không đáng có, để phân biệt sự khác biệt giữa xã hội học và tâm lý học, đặc biệt trong quá trình đăng ký tuyển sinh đại học.

Đây đều là những lĩnh vực quan trọng, đóng góp rất nhiều vào thế giới hiện nay, bởi đây đều là 2 chương trình nghiên cứu về hành vi của con người. Tuy mỗi chuyên ngành đều có một lĩnh vực chuyên sâu khác nhau, nhưng có khá nhiều môn học chung giữa xã hội học và tâm lý học.

Ngành Xã hội học và Tâm lý học là gì?

Trước tiên, hãy cùng hiểu chuyên sâu về 2 chuyên ngành này:

• Xã hội học là bộ môn khoa học xã hội tập trung vào hành vi của các nhóm người và các tương tác xã hội trong tập thể, ví dụ như gia đình, quốc gia, công ty
• Còn tâm lý học lại là chuyên ngành tập trung vào nghiên cứu suy nghĩ và hành vi của từng cá nhân.

Có thể thấy rằng, tâm lý học nghiên cứu những thứ bên trong một người, bao gồm luồng suy nghĩ, cách xử lý thông tin, cách duy trì mối quan hệ với người khác và sức khỏe tâm thần nói chung, trong khi đó xã hội học tập trung nghiên cứu một nhóm người nhất định, hệ thống xã hội bao quanh họ, có thể kể đến như gia đình, chủng tộc, tôn giáo và tầng lớp xã hội khác nhau.

Có thể thấy rằng, 2 chuyên ngành khoa học xã hội này sẽ có rất nhiều điểm giao nhau. Bởi, các cá nhân cũng là thành viên của các nhóm xã hội. Ví dụ: người A vừa là thành viên của một gia đình, đang làm việc tại một công ty, hoặc đang hoạt động trong uỷ ban của một thị trấn.

Mỗi nhóm xã hội cũng được tạo thành từ các cá nhân độc đáo. Trong các gia đình, đường hiên sẽ có người hướng nội và hướng ngoại. Công ty có thể tuyển dụng những nhân viên chăm chỉ, nhưng đồng thời cũng sẽ có nhóm nhân sự lười biếng. 

Dân số của một thị trấn có thể bao gồm những cư dân giàu có và những người kẻ nghèo khó khác. 

Vì vậy, cho dù có sự khác biệt, nhưng chuyên ngành xã hội học và tâm lý học sẽ luôn gắn bó chặt chẽ với nhau.

Chuyên ngành xã hội học 

Hiệp hội Xã hội học Hoa Kỳ định nghĩa xã hội học chính là “nghiên cứu về đời sống xã hội, thay đổi xã hội, nguyên nhân xã hội và hậu quả của hành vi con người.”

Là sinh viên xã hội học, sinh viên sẽ có khả năng phát triển những hiểu biết sâu sắc và khả năng cá nhân, để có thể hiểu rõ hơn về các vấn đề quy mô lớn quan trọng như thay đổi xã hội và công bằng.

Tại sao nghiên cứu xã hội học? Là một sinh viên đại học xã hội học, các môn học thường sẽ bao gồm kỹ năng và kiến thức về các hiện tượng xã hội (tức là hành vi xã hội, thể chế xã hội, vấn đề xã hội, cấu trúc xã hội) cũng như các phương pháp nghiên cứu. Xã hội học là ngành học rất quan trọng, bởi sử dụng các khung lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực nghiệm để nghiên cứu đời sống xã hội, sự thay đổi chung của bối cảnh xã hội, nguyên nhân và hậu quả của hành vi con người trong nhiều bối cảnh xã hội khác nhau.

Một khi sinh viên phát triển được lăng kính xã hội học, sinh viên sẽ có thể nhìn thấy thế giới quen thuộc theo những cách mới lạ — từ các mối quan hệ, gia đình, công việc, tội phạm, đến sự di chuyển của xã hội…

Chương trình xã hội học cũng sẽ có cả chương trình thực tập nghiên cứu sau khi sinh viên đã hoàn thành phần lý thuyết. 

Khi đi thực tập, sinh viên có thể tập trung vào một lĩnh vực như tư pháp hình sự hoặc nghiên cứu cộng đồng, cũng như kết hợp để học tập thêm các chuyên ngành phụ trong nhân chủng học hoặc xã hội học.

Lĩnh vực nghiên cứu trong nguyên ngành xã hội học

Dưới đây là một số chủ đề khóa học có thể lựa chọn:

• Cuộc sống cộng đồng
• Tội phạm, pháp luật và xã hội
• Hệ thống tư pháp hình sự
• Gia đình và các mối quan hệ mật thiết
• Bất bình đẳng giới
• Sức khỏe, bệnh tật và chăm sóc
• Xã hội loài người
• Chính sách công và công lý
• Bạo lực cá nhân dựa trên quyền lực
• Phương pháp định tính
• Phương pháp định lượng
• Bất bình đẳng về chủng tộc và sắc tộc
• Tôn giáo, tâm linh và cộng đồng
• Nhà trường và xã hội
• Bất bình đẳng giai cấp xã hội
• Đời sống xã hội
• Lý thuyết xã hội
• Thể thao và Xã hội

Chương trình học nổi bật

Nếu đã quyết định theo đuổi bằng thạc sĩ hoặc tiến sĩ xã hội học, sinh viên có thể chuyên về một lĩnh vực có hứng thú ngay trong quá trình, với một số chuyên ngành học phổ biến như sau:

• Ứng dụng xã hội học trong xã hội
• Hành vi của tập thể
• Cộng đồng
• Tội phạm và phạm pháp
• Văn hóa trong xã hội học
• Nhân khẩu học
• Hành vi lệch lạc trong xã hội
• Các tổ chức chính thức và phức tạp
• Sinh thái nhân văn
• Xã hội học công nghiệp
• Pháp luật và xã hội
• Hôn nhân và Gia đình
• Xã hội học y tế
• Xã hội học quân sự
• Xã hội học chính trị
• Xã hội học nông thôn
• Kiểm soát xã hội
• Phong trào xã hội
• Tâm lý xã hội
• Xã hội học giáo dục
• Xã hội học tôn giáo
• Xã hội học đô thị

Môn học nổi bật

Các chương trình cấp bằng về tâm lý học và xã hội học sẽ có điều kiện đầu vào khá khác nhau, tuỳ thuộc vào trường giảng dạy, và sẽ tùy thuộc vào việc bạn đang theo đuổi bằng cử nhân, thạc sĩ hay tiến sĩ, với một số môn như sau: 

• Giới thiệu về xã hội học
• Xã hội học kinh tế
• Xã hội học thể chế và tổ chức
• Tính cách và hệ thống xã hội
• Xã hội học chính trị
• Phương pháp nghiên cứu
• Phong trào xã hội
• Xã hội học hôn nhân và gia đình
• Nghiên cứu thành thị hay nông thôn
• Sức khỏe và hành vi xã hội
• Giới thiệu về tư pháp hình sự

Top 15 trường đào tạo xã hội học tốt nhất

Học phí chuyên ngành xã hội học

Trong năm học 2022-2023, học phí trung bình rơi vào khoảng $32,239 cho chương trình đại học và $27,680 cho chương trình sau đại học.

Chuyên ngành tâm lý học

“Tâm lý học là chuyên ngành nghiên cứu về tâm trí và hành vi,” theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ. Là một sinh viên chuyên ngành tâm lý học đại học,  sinh viên sẽ có nhiều thời gian để khám phá các quá trình tinh thần của tâm trí con người, hành vi cá nhân và các vấn đề về rối loạn thần kinh.

Môn học nổi bật

Dưới đây là một số khóa học mà sinh viên đại học ngành tâm lý học sẽ được tham gia:

• Tâm lý học đại cương
• Tâm sinh lý
• Tâm lý học công nghiệp và tổ chức
• Tâm lý học nhận thức
• Tâm lý xã hội
• Tâm lý học phát triển
• Tâm lý pháp y
• Tâm lý học so sánh
• Tâm lý nhân cách
• Tâm lý lão hóa
• Phương pháp nghiên cứu
• Số liệu thống kê

Tương tự như xã hội học, chương trình sau đại học trong ngành tâm lý học sẽ thay đổi tùy theo con đường sự nghiệp. Ví dụ, các cố vấn sức khỏe tâm thần có thể tham gia các khóa học về đánh giá sức khỏe tâm thần và thực hiện các kỹ thuật can thiệp hành vi. Những người mong muốn trở thành bác sĩ tâm thần sẽ phải tham gia các khóa học y khoa chuyên biệt để chẩn đoán bệnh tâm thần, hoặc khoá học về điều trị bằng thuốc.

Top 15 trường đào tạo tâm lý học tốt nhất

> Xem thêm: Du học Ngành Tâm lý học

Cơ hội nghề nghiệp

Điểm chung của cả xã hội học và tâm lý học đều là thu hút những sinh viên tò mò về cuộc sống, suy nghĩ của những người xung quanh, để tìm hiểu về hành vi, cách cư xử, cũng như những yếu tố môi trường hoặc xã hội nào ảnh hưởng và tạo nên suy nghĩ và hành vi cá nhân.

Do đó, không có gì lạ khi cả nhà xã hội học và nhà tâm lý học đều có thể làm việc trong cùng một tổ chức, chẳng hạn như phòng khám sức khỏe tâm thần.

Sinh viên cũng có thể theo đuổi bằng cấp cao hơn về luật, công tác xã hội, chính sách công, khoa học chính trị, thần học và hành chính công, để có sự nghiệp thăng tiến, cũng như cơ hội việc làm mở rộng hơn.

Mức lương sau tốt nghiệp

Mức lương trung bình cho cả xã hội học và tâm lý học thay đổi đáng kể dựa trên vai trò công việc và nơi làm việc, cũng như sẽ phụ thuộc vào trình độ học vấn và kinh nghiệm của từng cá nhân.

Ví dụ, mức lương trung bình quốc gia cho:

• Nhân viên xã hội là $59,922/ năm
• Nhà trị liệu là 72.333/năm
• Bác sĩ tâm thần là 230.433/năm
• Cố vấn trường học là 55.346 đô la/ năm

Cơ hội nghề nghiệp trong xã hội học

Một loạt các chủ đề và mối quan tâm trong xã hội học cho phép sinh viên tìm ra con đường của riêng mình để đến với sự nghiệp phù hợp nhất với sở thích và khả năng, từ dịch vụ xã hội, tư pháp hình sự, tiếp cận cộng đồng, mục vụ, hoạt động xã hội, quản lý giáo dục đại học , đến quy hoạch đô thị và rất nhiều các cơ hội khác nữa.

Khi đã có bằng xã hội học, sinh viên có thể làm việc ở hầu hết tất cả các doanh nghiệp, bởi đây là nhóm sinh viên có những kỹ năng mà hầu như mọi nhà tuyển dụng đều đánh giá cao. 

Nghiên cứu xã hội học thúc đẩy sự sáng tạo, đổi mới, tư duy phê phán, giải quyết vấn đề phân tích và kỹ năng giao tiếp. Xã hội học thách thức sinh viên nhìn thế giới qua lăng kính của các nền văn hóa và cộng đồng khác nhau.

Vì vậy, một sinh viên tốt nghiệp xã hội học có thể làm các công việc như:

• Tư vấn tuyển sinh
• Liên lạc cộng đồng
• Nhà cung cấp giáo dục
• Nhân viên tư vấn
• Người đánh giá cơ sở y tế
• Thống kê y tế hoặc người lập kế hoạch
• Nhà báo
• Cố vấn vị thành niên
• Nghiên cứu thị trường Chuyên viên phân tích
• Nhân viên cảnh sát
• Nhà phân tích chính sách hoặc chương trình
• Điều phối viên giáo dục công cộng
• Nhân viên y tế công cộng
• Quan hệ công chúng chuyên nghiệp
• Chuyên gia quan hệ công chúng
• Nhân viên xã hội
• Quản trị viên cơ quan dịch vụ xã hội
• Nhà cung cấp dịch vụ xã hội
• Nhà quy hoạch đô thị

Cơ hội nghề nghiệp trong tâm lý học

Nhiều sinh viên chuyên ngành tâm lý có thể tiếp tục học lên cao học, cũng như tiến hành nghiên cứu để có thể trở thành nhà tâm lý học thực thụ.

Sinh viên có thể theo đuổi các nghề nghiệp liên quan đến việc giúp đỡ từng cá nhân theo nhiều cách khác nhau, với các vị trí như:

• Nhà trị liệu nghệ thuật
• Cố vấn nghề nghiệp
• Người phụ trách hồ sơ
• Bảo mẫu
• Nhà tâm lý học lâm sàng
• Sĩ quan cải huấn
• Nhân viên quản chế
• Nhà tâm lý học xã hội

Một quan niệm sai lầm thường mắc phải chính là bằng cấp trong tâm lý học sẽ chỉ hiệu quả để sinh viên có thể trực tiếp tham gia lĩnh vực tâm lý học, nhưng thực tế không phải vậy.

Tâm lý học là lĩnh vực rộng lớn dạy cho sinh viên tư duy phản biện, phương pháp nghiên cứu và khoa học về suy nghĩ và hành vi của con người; những kỹ năng này có thể chuyển sang nhiều lĩnh vực khác nhau, chẳng hạn như giáo dục, kinh doanh, chăm sóc sức khỏe…

Trên thực tế, nhiều sinh viên học tâm lý học tiếp tục theo đuổi những nghề nghiệp không trực tiếp thuộc lĩnh vực tâm lý học, và vô cùng thành công trong các lĩnh vực này.

Tham khảo: Britannica

Tạm kết

Có thể thấy, xã hội học và tâm lý học có rất nhiều điểm chung, tuy nhiên cũng có sự khác biệt nhất định. Quan trọng hơn hết, đây đều là 2 lĩnh vực khoa học xã hội, do vậy, sinh viên tốt nghiệp có thể dễ dàng tìm việc tại hầu hết các cơ quan doanh nghiệp hiện nay. 

Vui lòng liên hệ với ISC Education để được tư vấn du học tốt nhất!